Grafkist of doodskist dragen.

Grafkist of doodskist dragen.

Zomaar een paar vragen: Hoe wordt de kist gedragen; mag en kun je dat zelf doen? Kun je dat door een ander laten doen? Is het zwaar? Hoe ver? Wat is schouderen? Zijn er protocollen?

Meestal wordt een uitvaartkist gedragen aan een aantal handvatten ofwel handgrepen die aan de zijkanten van een kist zijn gemonteerd. Meestal zitten er vier stuks aan iedere kant van de kist, zodat deze met acht personen kan worden gedragen.

Dat kan dan vanzelfsprekend ook met minder: bijvoorbeeld zes personen. Een gemiddeld getal: bij zes dragers is het te dragen gewicht voor elke drager 15 tot 25 kilogram. Dat is getal is uiteraard afhankelijk van het gewicht van de kist plus het gewicht van de overledene.

Aan het voeteneind en het hoofdeind van de kist kan ook een handvat zijn gemonteerd; deze zijn vooral handig als er gemanoeuvreerd moet worden, bijvoorbeeld door een deuropening. Bij een zwaardere kist kan een extra handvat ook uitkomst bieden.

Zelf doen?

Het dragen is een plechtig gebeuren, dat moet goed gebeuren.

Dit is een vooral emotionele vraag met een emotioneel gewicht: Willen de nabestaanden dit wel zelf doen; kunnen ze dat fysiek en emotioneel? Zijn er zes of acht mensen om een grafkist te dragen? Willen ze dat? En hoe moet dat dan?

Een antwoord op de laatste vraag:  het is prettig als de volgorde van dragers op lengte is  gerangschikt: de kleinste voorop. Het mooiste is dat de dragers van gelijke lengte zijn.  Als de dragers met verschillende lengtes door elkaar zouden staan, is het lastig dragen en kan zelf blessures geven aan de dragers.  Belangrijk hierbij is om met gelijke voet te beginnen met lopen en in de pas te blijven, zodat er niet gestruikeld word. Meestal is er een uitvaartleider bij die hierover instructies geeft; hij of zij  heeft daar ervaring in. Het is dus belangrijk om deze instructies op te volgen.

Het is ook mogelijk om de kist op de schouders te dragen; als de nabestaanden dit zelf willen doen, kan het raadzaam zijn om hiervoor eerst te oefenen. Verderop in dit artikel hierover meer.

Rijdende baar.

Er word ook veel gebruik gemaakt van een rijdende ‘baar’ voor de kist; dat maakt een en ander een stuk gemakkelijker. De rijdende baar is een onderstel op wielen, waarmee je naar bijvoorbeeld het graf kunt lopen. Met vier mensen gaat dat prima. Sommige uitvaartondernemers beschikken over een loopkoets; deze is ook geschikt voor op de weg; er kunnen zes of acht mensen naast lopen.

Dan is het dragen beperkt tot het tillen in en uit de auto, in en uit de kerk, en naar de aula en/of graf.

Op de vraag ‘zelf doen?’ is geen duidelijk antwoord te geven. Dat is teveel afhankelijk van de situatie en het emotionele gewicht. Als ik bijvoorbeeld een ver familielid die ik niet of nauwelijks ken zou moeten begraven, dan is het antwoord niet zo moeilijk.

Ook is het zo dat bij bepaalde gewoontes deze vraag al beantwoord wordt: denk bijvoorbeeld aan een militaire begrafenis, waarbij protocollen een rol spelen.

Militaire begrafenis

Of laten doen?

Het is dus volkomen verklaarbaar dat bij veel uitvaarten het dragen wordt uitbesteed aan professionals.

Vroeger waren dat vooral oudere mannen, die dat deden na hun pensioen. Dat was gemakkelijk: zij hadden daarvoor tijd en waren altijd beschikbaar. Tegenwoordig zie je meer en meer jonge dragers en ook vrouwelijke dragers. Meestal zij er zes of acht dragers.

Hoe lang de dragers aanwezig moeten zijn is afhankelijk van hoe vaak en hoe lang de kist moet worden getild. Vanzelfsprekend is dat ook weer van invloed op de prijs van de dragers. Overleg van tevoren hierover met de uitvaartbegeleider biedt uitkomst.

Hierdoor variëren de kosten van een drager van ruwweg €50,00 tot €100,00.  Dit bedrag zit vaak verwerkt in het standaard tarief van de uitvaartondernemer en wordt in veelal vergoed door de verzekering.

Het schouderen van een kist.

Er zijn dus meerdere manieren om een doodskist te dragen; het ‘schouderen‘ is er één van:

Vooral in de noordelijke regionen van ons land was het vrij onbekend: het schouderen van een uitvaartkist. Het raakt steeds meer in gebruik, omdat het een extra tint aan een uitvaart geeft en ziet er indrukwekkend uit.

Het ‘schouderen’ van een grafkist of doodskist.

De kist wordt op de schouders getild van de dragers en zo ten grave gedragen. Dit gebeurd meestal door studenten. Waarom studenten? Het antwoord is tweeledig: studenten zijn jong en sterk en ten tweede: tijd! Want studenten hebben wat meer mogelijkheden om hun tijd overdag in te delen en zijn op dit gebied wat flexibeler.

Het ‘schouderen’ van een grafkist of doodskist.

Zelf doen? Dit is in eerste instantie af te raden. In elk geval niet zonder eerst te oefenen! Het is dan ook belangrijk om instructies van de uitvaartleider op te volgen. Want het schouderen vraag wel enige oefening: de studenten krijgen hiervoor een training, waarbij ook de lengte van de dragers een rol speelt: het lengteverschil mag niet meer zijn dan 15 centimeter.

Mocht je besluiten om het schouderen zelf te doen; wat tips:

• lengteverschil van de dragers mag niet meer zijn dan 15 centimeter.
• Minimaal zes dragers; de kleinste voorop (bij het voeteneind).
• Volg de instructies op van de uitvaartleider en bij het omhoog brengen van de kist kan wat extra hulp van aanwezigen welkom zijn.
• De binnenste arm tegen de onderkant van de kist en de buitenste aan een handvat indien aanwezig.
• Beginnen te lopen met dezelfde voet en in gelijke pas blijven. Als dat even misgaat: stoppen en opnieuw beginnen.

Dragers zijn vaak via een uitvaartondernemer in te huren; er zijn meerder bedrijven in Nederland waar je deze studenten in kunt huren. Kijk hier  en hier voor 2 voorbeelden.

Bovenstaande  foto’s  laten zien hoe een kist wordt opgetild en weggedragen. Dit was een demonstratie op de uitvaartbeurs in Dronten met een kist uit ons assortiment (de zomervlinder). Deze kist had bewust voor dit doel géén handvatten gekregen. Ook zijn hier vrouwelijke dragers te zien!

Respectvol en indrukwekkend.

Het schouderen gebeurd op een heel respectvolle manier en is een indrukwekkend gezicht. Soms is er een keuze in de kleding van de dragers: zwart of wit. Of met of zonder hoed.  Ook alléén vrouwelijke dragers kan tot de mogelijkheden horen.

Een voorbeeldfilmpje van RTV Noord geeft op een mooie manier weer hoe het schouderen er uit kan zien: klik hier.

Protocollen.

Er wordt in de uitvaart met veel protocollen gewerkt. Voor de een niet van toepassing, terwijl het voor een ander heel belangrijk is en in sommige (geloofs)gemeenschappen en culturen ondenkbaar dat bepaalde protocollen en etiquettes niet gehanteerd zouden worden. Daar is ook een boek over uitgebracht, geschreven door Hans Bleijerveld, directeur bijzondere uitvaarten bij Monuta. Dat boek is hier te bestellen.